Türkiye Cumhuriyeti içerisinde ekonominin takip edilmesi, finansal işlemlerin gerçekleştirilmesi ve paranın idare edilmesi gibi sorumluluklara sahip olan Merkez Bankası bir resmi kurum olarak hizmet vermektedir. Genellikle “Bankaların Bankası” olarak da adlandırılan Merkez Bankası, devlete ait bir banka olmak ile birlikte çok büyük bir öneme sahiptir ve gayet ciddi bir sorumluluk sahibidir. Bu yazımızda Merkez Bankasının görevleri ile ilgili merak edilenleri paylaşacağız.
Türkiye’de devletin ve milletin varlığını korumak ve egemenliğini güçlü bir hale getirmek için güçlü bir ekonomiye sahip olmak gereklidir. Özellikle her ülkenin ekonomik bağımsızlık sahibi olması gerektiği gibi dışa bağımlı olmak yerine kendi içinde özgür bir ekonomiye sahip olmak açısından da iyi bir Merkez Bankası yönetimi ve işleyişi gereklidir. Bu bağlamda ülkemizde de var olan Merkez Bankası’nın bazı sorumlulukları bulunur ve bu görevlerin yerine getirilmesi ile birlikte Merkez Bankası Türkiye ekonomisinde pozitif katkılar oluşturur.
Merkez Bankası Nedir Ve Tarihçesi Nedir?
İçindekiler
Her ülkenin bir Merkez Bankası bulunur. Amerika’da Merkez Bankası FED iken Türkiye’de Merkez Bankası TCMB’dir. Ülkemizde Merkez Bankası, 11 Haziran 1930 tarihinde kurulmuştur. Özerk bir kurum olmak ile birlikte siyasi bir şekilde müdahale edilmesi durumu bulunmamaktadır ve bağımsız işler yapmaya hakkı bulunmaktadır.
Siyasi otoritelerin her zaman kendi dönemlerinde Merkez Bankası’na müdahale ederek, ekonomik anlamda kendileri için olumlu görülebilecek sonuçları ortaya çıkarmaması için siyasi otoriteye bağlı olmadan işleyişlerini sürdürür. Aslında bu durum ülkemizde belirlenmiş yasalara bağlı olarak bu şekilde ileri gelmiştir.
Merkez Bankasının Görevleri Nelerdir ?
Temel olarak Merkez Bankası’nın sahip olduğu birçok farklı görev vardır. Bu görevlerin başında ülkenin ekonomik istikrarını sağlamak ve korumak görevi yer alır.
Merkez Bankası’nın sahip olduğu en önemli görevlerinden birisi ise darphane olarak görev gerçekleştirmesidir. Yani Merkez Bankası sayesinde ülkede para basma işlemi gerçekleştirilir. Ayrıca Merkez Bankası yine para ile ilgili olarak dolaşımda bulunan farklı paraların farklı politikalara aktarılması ve bu paraların işleme dahil edilmesi için görevlidir. Merkez Bankası, para basılıp basılmaması gibi noktalarda karar verme mekanizmasına sahiptir.
Merkez Bankası’nın para basma görevi birçok kişi tarafından ulusal anlamda nakit ihtiyacı görüldüğünde, yerine getirilmesi gereken bir görev olarak görülür. Ancak her ihtiyaç bulunduğunda darphane para basma işlemi ve sonrasında bu paranın piyasaya sürülmesi gibi bir yaklaşım sergilemez. Çünkü ülkede para basılması ve piyasaya sürülmesi için bu paraya karşılık olarak yine bir paranın söz konusu olması önemlidir.
Merkez Bankası, devletler arasında hizmetler veren banka kurumu olarak da görev alır. Yani Türkiye tarafından dış devletlere ödenmesi gereken ücretler veya dış devletler üzerinden yapılacak tahsilatlar konusunda Merkez Bankası görevlidir.
Ülke içerisindeki devlet bankaları, resmi bankalar ve özel bankaların idare edilmesi, düzenlemelerin yapılması ve gereken dönemlerde denetleme işlemlerinin yapılması açısından da görevlidir.
Ülkede para politikalarının yürütülmesi ve para politikaları ile birlikte ekonominin kontrol edilmesi açısından da Merkez Bankası görev sahibidir. Bu kapsamda Merkez Bankası gereken her dönem para arzını kontrol altında tutar. Bu amaç ile birlikte faiz oranlarını belirleyerek, ekonomide çalkantıları giderme ve düzen oluşturmaya çalışır. Özellikle siyasi veya farklı durumlar nedeniyle ülkede yaşanan sıkıntılı dönemlerde döviz kuru müdahaleleri gerçekleştirilebilir.
Para Politikası Yönetimi
Kurumun ekonomiyi istikrar altında tutulabilmesi yani para politikalarını yürütebilmesi için tamamen özel bir şekilde karar vermesi gerekir. Yani siyasi otoriteler veya siyasi güçler tarafından Merkez Bankası’na müdahale edilmesi hiçbir zaman kabul edilemez. Çünkü müdahaleler sonucunda faiz oranlarında düşüş veya yükselme görüldüğünde, enflasyon rakamlarında da oynama yaşanabilir.
Bankaların üzerinde bir göreve sahip olan Merkez Bankası ayrıca sektör denetleme görevini de yerine getirmektedir. Altın ve döviz üzerinde inceleme sağlayarak, rezerv para birimi kontrollerini gerçekleştirir. Yani Merkez Bankası döviz kuru rejimini belirler ve uygulayarak kambiyo rejimi görevini yerine getirir. Para politikası Maliye politikası ile birlikte yürütülek zorundadır. Bu nedenle Maliye Bakanlığı ile TCMB zaman zaman görüş alışverişlerinde bulunarak hareket edebilirler. Merkez Bankası’nın yapısı bağımsız olsa da, hükümetin de beklentilerini gözeterek adımlar attığı bilinmektedir.
Bu yazımızda Merkez Bankasının görevleri ile ilgili bilgiler vermeye çalıştık. Eksik kalan veya yanlış olduğunu düşündüğünüz kısımlar varsa, lütfen yorum olarak konu altına paylaşmayı unutmayınız.
Bir yanıt yazın